21
juni
2019
Is YouTuben kinderarbeid? Bureau Jeugd & Media

Gepubliceerd door Justine Pardoen in Online jeugdcultuur

Vloggers en Youtubers (10) — Is Youtuben kinderarbeid?

In hoeverre geldt het maken en uploaden van YouTube-filmpjes door jonge kinderen als kinderarbeid, als ze er geld mee verdienen? En wie is er aanspreekbaar op de tijd dat ze ermee bezig zijn: Google of de ouders? Het ministerie van SZW kan een deel van dat soort vragen beantwoorden maar nog niet alle.

Enzo Knol (2.205.690 abonnees), Dylan Haegens (1.613.898 abonnees), Meisje Djamila (1.157.644 abonnees), Gio (1.144.256 abonnees), Kalvijn (1.119.493 abonnees)… Deze Youtubers kunnen ervan leven. Veel jonge kinderen willen dat ook wel. Althans, wanneer je 8 of 10 bent, weet je best dat het geld niet meteen met bakken binnen zal stromen, maar een beetje aanvulling op je zakgeld is altijd meegenomen. Bas van Teylingen, initiatiefnemer van de Tube School en auteur van het boekje ‘Help! Mijn kind zit op YouTube’, kan vertellen wat je daarvoor moet doen. Dat is nogal veel, zo blijkt. Opnemen, monteren, thumbnails maken, je video’s promoten op social media… je hebt er zo een dagtaak aan.

YouTuber zijn is werk

Voor Youtubers als Enzo Knol, Dylan Haegens en Meisje Djamila is het dus gewoon werk. Ze doen het ook niet meer in hun eentje, maar vaak met een heel team. In ieder geval het monteren besteden ze meestal uit. Voor jonge kinderen, die het wat minder professioneel aanpakken, zal het een stuk minder werk zijn, maar zodra ze er geld mee verdienen is het wel werk. Ook in juridische zin. Dat roept nogal wat vragen op.

Je moet 16 zijn

Om te beginnen de vraag of jonge kinderen überhaupt video’s op YouTube mogen plaatsen. Nee, dat mag niet, maar het gebeurt wel. Van Teylingen zegt in zijn boek dat je minstens 13 moet zijn om een account op YouTube te openen, maar in werkelijkheid is Google – de eigenaar van YouTube – nog strenger. Je moet minstens 16 jaar oud zijn om een account aan te maken. Vroeger (tot de invoering van de AVG, op 25 mei 2018) mocht je nog wel jonger zijn, mits de ouders toestemming gaven. Maar dat geldt dus niet meer. Voor kinderen maakt dat natuurlijk niet uit. Die zeggen gewoon dat ze 16 jaar (of ouder) zijn. Of ze laten hun ouders een account aanmaken. Om geld te verdienen aan je YouTube-video’s moet je overigens nóg iets ouder zijn, namelijk 18, maar dat is makkelijk op te lossen via het bankrekeningnummer van de ouders.

Dan de hamvraag: of kinderen eigenlijk wel betaald werk mogen doen. In principe pas vanaf 16 jaar. Jongere kinderen, van 13 tot en met 15 jaar, mogen eenvoudig werk doen dat niet al te zwaar is, zoals klusjes in en om het huis. En kinderen onder de 13 mogen ‘meewerken aan culturele optredens’, zoals films en theatervoorstellingen (mits het niet te laat wordt, en niet ten koste gaat van school, etc.)

Wie is de werkgever?

Wat betekent dat voor betaald Youtuben? En wie is eigenlijk de werkgever, dus aanspreekbaar op het naleven van de arbeidstijdenwet? Voor het Youtuben zelf hanteert het ministerie van SZW de ‘Beleidsregel inzake ontheffing verbod van kinderarbeid’, oftewel de uitzondering voor culturele optredens. Wie de werkgever is, kon SZW vooralsnog niet zeggen. De woordvoerder liet ons weten dat ze daar nog over nadenken.

Ook Google (YouTube) en Facebook (Instagram) denken er nog over na, getuige een artikel in The Guardian (It’s not play if you’re making money’: how Instagram and YouTube disrupted child labor laws – 24 april 2019). Een Amerikaanse hoogleraar houdt het in dat artikel heel voorzichtig op ‘misschien medewerkgever’.

Maar los van het juridische werkgeverschap zijn het natuurlijk de ouders die de grootste verantwoordelijkheid dragen. Vooral ook om een oogje in het zeil te houden bij alles wat hun kinderen online zetten.

Meer lezen:

Dit is deel 10 in de blogreeks over vloggers en YouTubers. Andere delen leest u hier:

  • Deel 1 (de introductie)
  • Deel 2 (Help, mijn kind wil vlogger worden!)
  • Deel 3 (Vloggen en de werkelijkheid)
  • Deel 4 (Een gedragscode voor vloggers?)
  • Deel 5 (Geld verdienen met slap ouwehoeren)
  • Deel 6 (Geldt de reclamecode ook voor vloggers?)
  • Deel 7 (Gezinsvloggers, ook in ons land)
  • Deel 8 (Oneerlijk zaken doen)
  • Deel 9 (Vloggers met een verstandelijke beperking)
Gerelateerde berichten
privacyregels op school - Bureau Jeugd & Media
Scholen

Scholen moeten de privacyregels beter naleven

Lees verder

lvb Bureau Jeugd & Media
Ouders

Online kwetsbaarheid van jongeren met LVB

Lees verder

Online misbruik meiden met anorexia Bureau Jeugd & Media
Ouders

Zo maken mannen online misbruik van meisjes met anorexia

Lees verder

Bureau Jeugd & Media