december
2020

Gepubliceerd door Justine Pardoen in Scholen
Wat doe je met een dader van shame sexting?
Een ouder vraagt:
Mijn zoon van 13 heeft een tijdje geleden een naaktfilmpje van een klasgenootje afgetroggeld, terwijl hij met een groepje jongens zat. Hij heeft het op dat moment niet aan die jongens laten zien. Maar later heeft hij het filmpje alsnog naar twee andere jongens doorgestuurd.
Gelukkig is het filmpje (nog) nergens opgedoken, en van de ouders van het meisje heb ik begrepen dat ze (nog) geen negatieve reacties of pesterijen heeft meegemaakt. Wel wisten die ouders dus dat hun dochter een filmpje had verstuurd aan mijn zoon, en dat hij het had doorgezonden naar twee vrienden. De ouders hebben contact met school opgenomen en zijn daar op gesprek geweest. Mijn zoon is er ook bij gehaald. Hij heeft zijn excuses aangeboden, zijn telefoon laten controleren of dat filmpje er nog op stond, en een week straf op school gekregen. Ook hebben de ouders van het meisje melding bij de politie gedaan (op advies van de school) en waarschijnlijk komt de politie nog langs op school om met mijn zoon in gesprek te gaan.
Zelf hebben we onze zoon ook straf gegeven (o.a.: een maand lang geen telefoon en geen Playstation). Daarnaast hebben we de afgelopen dagen uitvoerig gesproken over wat wel en niet kan, als het gaat om grenzen, seks, media, etc. Toch twijfel ik nog of ik iets over het hoofd heb gezien. Wat kunnen we nog doen? Wat is een goede begeleiding in dit geval? En wat kunnen we verwachten van de politie?
[naam bekend bij de redactie]
Het antwoord van de deskundige
Zo te zien hebben jullie het grondig aangepakt! (We vroegen ons nog wel af of de school gebruik heeft gemaakt van het stappenplan voor sexting, onder andere beschikbaar via www.stappenplansexting.nl.)
U hoeft niet bang te zijn dat u iets vergeten heeft. (De school misschien wel. Maar dat is een ander verhaal, waar we straks nog op terug zullen komen.) Het zal uw zoon inmiddels volkomen duidelijk zijn wat hij fout heeft gedaan. Dat hij meteen zijn excuses heeft gemaakt, en het filmpje gewist heeft, is ook prima.
Begeleiding
Vooral ook heel goed dat u met uw zoon gesprekken bent gaan voeren over grenzen, seks, en mediagebruik. Dat je nooit iets mag doen zonder toestemming van de ander: tegenwoordig noemen we dat ‘consent’, zie metelkaartrekkenwedegrens.nl. Jammer dat er deze aanleiding voor nodig was (omdat dit soort gesprekken natuurlijk altijd gevoerd moeten worden) maar beter laat dan nooit. We zouden u willen aanraden om die gesprekken ook te blijven voeren. Uit onderzoek is gebleken dat het risico op seksueel grensoverschrijdend gedrag aantoonbaar afneemt, naarmate er thuis meer en opener over seksualiteit en relaties gesproken wordt.
Die voortdurende gesprekken (die ook gewoon leuk kunnen zijn, en beslist niet altijd over narigheid hoeven te gaan – liever niet zelfs) vormen de beste begeleiding. Wijs kinderen ook op het bestaan van Sense.info, voor al hun vragen en toegang tot hulp.
Tegelijkertijd is het óók belangrijk om te beseffen dat het gedrag van uw zoon past bij zijn ontwikkeling. Het was grensoverschrijdend, maar geen gestoord gedrag. Hij is nu eenmaal nieuwsgierig, en er wordt van alles in hem wakker. Het is normaal dat hij daarbij grenzen opzoekt en dat wij aangeven waar die grenzen liggen.
Gesprek met de politie
Wat u van het gesprek met de politie kunt verwachten, valt moeilijk te voorspellen, omdat dat sterk afhangt van de persoon die het gesprek gaat voeren. We vermoeden echter dat het vooral een pedagogisch gesprek zal worden, waarbij uw zoon nogmaals gewezen zal worden op datgene wat hij fout heeft gedaan, en dat dat eigenlijk strafbaar is (omdat de beelden volgens de wet kinderporno zijn en hij dat in zijn bezit had en verzonden heeft), maar dat ze waarschijnlijk niet tot vervolging zullen overgaan. Maar nogmaals: we kunnen beslist niet met zekerheid zeggen dat het zo zal gaan.
Wat in ieder geval wel scheelt, is dat er alleen een melding is gedaan, en geen officiële aangifte. Dat maakt de kans groter dat het met een sisser zal aflopen. Maar ook daarvoor geldt dat we dat niet met zekerheid kunnen zeggen. In ieder geval bestaat er wel een richtlijn voor het Openbaar Ministerie (OM) dat sexting niet in alle gevallen vervolgd hoeft te worden.
Tot slot
Nog één aspect is tot nu toe vrijwel buiten beeld gebleven, terwijl het toch heel belangrijk is. Is er ook al een gesprek gevoerd met de twee andere jongens, waaraan uw zoon het filmpje heeft doorgestuurd? Aan hen moet expliciet gevraagd worden om het filmpje te verwijderen, met uitleg over de mogelijke gevolgen van verspreiding.
Deze jongens waren immers ook betrokken bij de spannende situatie waarin uw zoon het verzoek gedaan heeft aan het meisje. Daarom zijn ze medeverantwoordelijk en ook strafbaar als het filmpje daardoor toch nog ergens opduikt, en dat moet ze duidelijk worden gemaakt.
De vraag is wíe dit op zich moet nemen: de school, de politie, of u zelf? Antwoord: in eerste instantie de school. En als die het niet doet: de politie, als die toch al op school komt om met uw zoon te praten. Dan zullen ze dus ook met zijn twee vrienden moeten praten.
Verder lezen
Zie ook de volgende brochures:
- brochure van Kennisnet: Wat doet u als school met de verspreiding van ongewenste beelden?
- Informatie van School en Veiligheid: Sexting en ongewenste verspreiding van beelden