17
januari
2022
tics TikTok beans - Bureau Jeugd en Media

Gepubliceerd door Justine Pardoen in Online jeugdcultuur

Jongeren krijgen tics van TikTokkers met Gilles de la Tourette

Nieuwe technologie leidt vaak tot angsten, zorgen en zelfs morele paniek. Wat hebben al niet langs zien komen, de afgelopen decennia (kijk hier maar eens). Maar deze hadden we niet kunnen voorspellen: tieners die tics ontwikkelen door te kijken naar TikTok-filmpjes van jongeren met Gilles de la Tourette. Nepnieuws?

Gilles de la Tourette is een syndroom waarbij je in de kleutertijd tics ontwikkelt die je nooit meer kwijtraakt, al kan het later wel minder worden. Het wordt behandeld met medicatie. De meeste mensen kennen het syndroom van de opmerkelijke, en soms heel ernstige voorbeelden: mensen met obscene gebaren en vocale tics. Zij maken veel geluid, fluiten, schreeuwen, soms met gekke woorden, vloeken of schuttingtaal. Het komt voor bij 1% van de kinderen, meer bij jongens en meisjes en lang niet altijd in zo’n ernstige vorm.

Ik deel want ik mag er zijn

Op TikTok zijn veel filmpjes te zien van jongeren met Tourette, die laten zien hoe hun symptomen eruit zien. Dat effect hebben sociale media wel vaker: je kunt er iets van jezelf laten zien waar je niet trots op bent, maar wat wel bij jou hoort. Deze vorm van ‘delen’, jezelf blootgeven, kan versterkend werken als de comments (reacties van anderen) positief en empathisch zijn.

Tic-Tokkers

Maar nu trekken buitenlandse kinderartsen aan de bel, omdat ze ineens veel meer jongeren zien met tics. Niet één per maand, zoals ze gewend waren, maar tien per maand, sinds maart 2020. Sommige klinieken zien een toename van 600 %. En geen jongens, maar meiden. Geen kinderen, maar tieners.

Ze lijken de tics op te lopen door te kijken naar TikTok-filmpjes van jongeren die laten zien hoe hun symptomen van Tourette eruit zien. Tic-Tokkers… De ‘besmette’ tieners nemen de geluiden, gebaren en specifieke woorden over. Zo is beans – met Engels accent — een veel gebruikt woord bij deze volgelingen, afgekeken van Jedisgirl/@samscuppatea, een bekende TikTokster met Tourette.

Besmettelijk

Alsof het kijken naar die filmpjes besmettelijk is. Hoe serieus moeten we dit nemen? Is het nepnieuws? De observatie klopt in ieder geval wel. Er wordt nu ook al onderzoek naar gedaan: sinds de pandemie is het aantal jongeren met tics enorm toegenomen. The Wall Street Journal schreef recent een artikel waarin een verband gelegd werd tussen de tics en het kijken naar TikTok-filmpjes van TikTokkers met Tourette, waardoor het nu ook opgepikt wordt in de rest van de wereld en rondgaat onder tieners zelf. Maar misschien is dat ook wel goed: dan kunnen wij jongeren leren over triggers als je angstig of depressief bent, en dat ze zichzelf in dat geval moeten beschermen tegen deze filmpjes.

Onlangs vertelde ook een Nederlandse tiener, een 15-jarig meisje uit Urk, haar verhaal in een podcast voor jongeren van BNN/Vara (Alicante). Ook zij ontwikkelde tics na het kijken van zulke filmpjes op TikTok.

Kan dat eigenlijk, dat je door het kijken naar die filmpjes van jongeren met Tourette zelf ook tics ontwikkelt? De verslaggeefster van de podcast-reportage probeerde het zelf uit: haar overkwam het niet. De kinderpsychiater die aan het woord kwam, legde uit dat stressoren in de hersens soms een lichamelijke uitweg vinden. Door stress kun je tics ontwikkelen en als je daar gevoelig voor bent, kan het zien van tics bij een ander, bij jou dezelfde reactie oproepen.

Massahysterie

Sommigen noemen het een vorm van massahysterie (mass sociogenetic illness): een epidemie binnen de pandemie. Het lijkt in ieder geval voor alle artsen duidelijk: het is geen Tourette, maar een gevolg van stress, angst en/of depressie. De tieners die op de spreekuren gezien worden, hebben angststoornissen en/of adhd enz. Je zou dus kunnen zeggen: de stress van de pandemie vindt bij hen een uitweg in deze tics. 

Psychiaters en kinderartsen nemen de symptomen dus serieus. Het zijn echte tics, wat hun oorzaak ook is. TikTok fungeert blijkbaar als een trigger voor sommige jongeren die er gevoelig voor zijn, en is in die zin besmettelijk. Maar niet voor iedereen. De TikTok-tics zijn vooral stress-gerelatereerd en waarschijnlijk dus – laten we het hopen — ook tijdelijk. Maar ze zijn ook wel opnieuw een teken dat jongeren erg lijden onder de effecten van de pandemie.

Gerelateerde berichten
Mediaopvoeding tijdens de Corona-crisis - Bureau Jeugd & Media
Ouders

Mediaopvoeding tijdens de Corona-crisis

Lees verder

beelden van kinderen
Ouders

Je kind zet zich soms zonder het te weten online

Lees verder

Bureau Jeugd & Media