Gepubliceerd door Justine Pardoen in Online jeugdcultuur

Ben je ‘echt’ met BeReal?

Nu het normaal geworden is om voor elke foto een filter te gebruiken voordat je die op sociale media post, lijkt er ineens een trend te ontstaan om juist geen filter te gebruiken. De app BeReal dwingt je om jezelf online te zetten zonder filter. De app is ineens erg populair. Zou het de zomer zijn, of willen jongeren ineens meer ‘echt’ zijn en zien?

Uit verschillende onderzoeken weten we inmiddels dat sociale media waarbij het uiterlijk een grote rol speelt, invloed hebben op het welzijn van jongeren. Daar twijfelt niemand meer aan. Hoe precies die relatie in elkaar zit, is nu onderwerp van verder onderzoek. Hoe vaker ze sociale media gebruiken, hoe groter de kans dat er een negatief effect is op hun zelfbeeld. Voor Instagram lijkt dat effect te hebben: daar draait alles om het uiterlijk. Het geldt voor jongens en voor meiden. Onlangs is onderzocht wat het gebruik van filters daarmee te maken heeft. Chelly Maes (Leuven School of Mass Communication Research) onderzocht wat filters doen bij de groep 12 –  tot 18-jarigen. Ze keek specifiek naar de schoonheidsfilters. Denk aan grotere ogen, een gladde huid en vollere lippen.

Filters wekken verlangen naar plastische chirurgie

Maes vond dat jongeren die schoonheidsfilters gebruiken, vaker van plan zijn om later ook daadwerkelijk plastische chirurgie te ondergaan. Dit effect was al eerder gevonden bij 18-plussers, en toen bleek inderdaad dat ze die plannen uitvoeren. In de Verenigde Staten is het al niet gek meer als jongeren een nose job voor je 18e verjaardag krijgen.

Het feit dat je aangespoord wordt je uiterlijk aan te passen met filters, heeft dus gevolgen voor hoe jongeren naar hun eigen lichaam kijken. Ze denken ook echt dat anderen hen mooier en leuker zullen vinden met de verlangde veranderingen. En daar worden ze niet gelukkiger van.

#FILTERDROP

Er zijn altijd tegenbewegingen. Zo is er de body positivity-beweging (laat je gewone lijf maar zien) en was er vorig jaar ineens de hashtag #FILTERDROP, gelanceerd door de Britse influencer Sasha Pallari (@sashapallari). Ze ging filterloos verder en wilde andere vrouwen overhalen zich ook ongefilterd bloot te geven. Want bloot voelt het blijkbaar: ze durfde niets meer te publiceren zonder een filter te gebruiken. De campagne heeft veel aandacht gekregen, maar is toch niet echt heel groot geworden, al sprak ASA, de Britse reclameautoriteit, zich wel uit tegen het gebruik van extreme effecten in reclames van schoonheidsproducten. Maar ja, de merken mogen het toch gewoon zelf weten of ze dat doen of niet.

Time to Be Real

De meeste influencers en hun volgens filteren dus rustig door, met alle mogelijk gevolgen voor hun zelfbeeld en welbevinden. Tot deze zomer. Ineens is er een nieuwe hype: de app BeReal. Het is de eerste app waarmee je een foto maakt  die je niet kunt manipuleren voordat je hem online zet. De app stuurt je elke dag op een willekeurig moment een oproep dat je een foto moet maken en delen. Ding dong, het is tijd om echt te zijn! (It is time to Be Real!). Als je dat niet doet (en het moet binnen twee minuten), dan kun je niet zien wat je vrienden hebben geplaatst. De app maakt tegelijkertijd een foto van wat jij ziet én een selfie en deelt beide beelden die in hetzelfde frame staan, met je vrienden. Je kunt geen filters toepassen, en ook geen likes scoren (hoewel anderen wel kunnen reageren met een emoji).

En werkt dat? Ineens wel. Misschien omdat het zomer is. Geen idee hoe zoiets werkt. De app bestaat al ruim twee jaar, maar schiet nu ineens omhoog in populariteit. Overigens kun je het wel even uitstellen om een foto te maken als je de oproep krijgt, maar anderen zien dan wel dat je niet onmiddellijk een foto gemaakt hebt.

Spelen met echt zijn

En dus spelen jongeren nu met het door BeReal afgedwongen ‘echt zijn’: door juist nadrukkelijk iets saais of lelijks te laten zien. Of iets vreemds. Juist wel veel in bed en op de wc. Of ze maken een nep-BeReal (ze zijn handig in het knutselen) en delen die op Twitter, Instagram of TikTok. Ik heb al erg grappige gezien (zoek op BeReal memes).

Zou zo’n app jongeren kunnen verleiden om zichzelf te accepteren zoals ze echt zijn? Dat lijkt me te hoopvol. We zullen zien wat ervan overblijft als de zomer voorbij is. Dan wordt het ook lastiger om ’s avonds laat of ’s nachts nog te moeten opblijven omdat je dagelijkse oproep nog niet geweest is. (Alle gebruikers krijgen op dezelfde tijd de oproep, en dat is dus soms ongunstig in onze tijdzone). En misschien gaan ze toch het eindeloos scrollen in hun timeline missen.

Tips voor ouders

Echte Vragen voor ouders om met tieners te praten over BeReal.

1. Bewaar jij de foto’s die je gemaakt hebt (kan wel, hoeft niet)? Zou het leuker zijn als dat niet kan?
2. Bij welke momenten heb je niet meteen iets binnen twee minuten gepost? Waarom was dat?
3. Staan je locatie-gegevens aan of uit? Was dat een bewuste keuze?
4. Je kunt bepalen wie je foto’s ziet. Beperk je het tot alleen vrienden? Waarom wel/niet?
5. Vind je het prettig dat je maar één keer per dag iets kan posten? Kijk je daardoor ook minder op BeReal dan op andere sociale media?
6. Wat is het leuke aan BeReal? Denk je dat het gaat vervelen of blijft het leuk?
7. Maak je wel eens foto’s waar andere mensen op staan? Als iemand dat bij jou zou doen, zou diegene dan aan jou toestemming moeten vragen?
8. Heb je mensen in je vriendenlijst die je niet in het echt kent?
9. Is het iets waar straks ook oudere mensen op gaan, denk je? Zou het iets voor je ouders zijn, een leraar, of je opa of oma?
10. Is BeReal verslavend? Hoezo?