Gepubliceerd door Gastblogger in Online jeugdcultuur

Influencers in de rol van therapeut

Een gastblog van Linda Duits, die wijst op de gevaren van influencers die zich de rol van therapeut aanmeten.

Geestelijke gezondheid is een belangrijk onderwerp voor jongeren. Niet alleen gaat het niet goed met het welzijn van de jeugd, deze generatie is ook actief bezig om het stigma te verwijderen dat kleeft aan depressie, trauma en stoornissen. Sociale media spelen daarbij een grote rol: het is immers een plek waar ze onder elkaar zijn. Het zorgt voor een situatie waarin influencers (of online creators) fungeren als therapeut. Zonder enige training.

In de Washington Post verscheen een artikel dat deze problematiek belicht. TikTok-videos met #mentalhealth hebben meer 43.9 miljard views. Soms zijn die video’s algemeen, soms wordt er stevig advies gegeven of zelfs gediagnosticeerd. De informatie die gegeven wordt, is niet altijd feitelijk juist of up-to-date. Bijkomend probleem is dat veel gebruikers en makers slechte ervaringen hebben met mensen die wel formeel deskundig zijn op dit vlak. Daardoor zijn ze soms terughoudend om mensen te verwijzen naar professionele hulp.

Niet iedereen slikt alles als zoete koek en misschien zijn de meeste jongeren wel in staat een onderscheid te maken tussen een influencer en een therapeut. Bovendien hoef je geen AHDH te hebben om baat te hebben bij tips voor ADHD’ers. Maar deze apps worden gedreven door algoritmen die niet het beste voor hebben met het welzijn van gebruikers. Als je interesse toont in een bepaald onderwerp, krijg je vanzelf meer van zulke content te zien.

Mentale problemen als marketing-middel

“There absolutely is a concerted effort to really capitalize on mental illness and particularly on young women’s mental illness. It’s a very marketable commodity right now”, zegt maker Rayne Fisher-Quann, die haar 225.000 volgers regelmatig bijpraat over haar gezondheidsproblemen.

Geestelijke gezondheid is dus een marketable commodity: een handig handelsgoed voor makers, adverteerders en dus voor platforms. “Young people could see their deepest struggles become fodder for advertisers and self-promoters”, schrijft de krant. Omdat controle of regelgeving ontbreekt, ook voor gediplomeerde hulpverleners, doet iedereen maar wat. Dat kan ook zijn: mensen vertellen wat ze willen horen, of boekjes en cursussen verkopen.

Uiteindelijk ligt het grootste probleem wellicht bij het falen van de reguliere geestelijke gezondheidszorg, waar lange wachtlijsten bestaan en hulp soms moeilijk te krijgen is. Zolang daar gaten zijn, kun je het jonge mensen niet kwalijk nemen dat ze hun heil elders zoeken.

Dit stuk verscheen eerder op Dieponderzoek.nl.

Update 23 januari 2023: Zie Tiktokkende Ella steunt jongeren in strijd tegen zelfverwonding: ‘Ben al 10 maanden clean’