10
januari
2018

Gepubliceerd door Justine Pardoen in Ouders

Zijn media ook ergens goed voor?

Zorgen over mediagebruik door kinderen zijn er genoeg. Daarom is er voor ouders nu de MediaDiamant: een soort schijf van vijf voor de mediaopvoeding. Zie: https://www.mediawijsheid.nl/mediadiamant/

Maar vrijwel nooit zie je op een rijtje of media ook positieve invloed kunnen hebben: is het ook nog ergens goed voor dat ze op de tablet zitten, de laptop, achter de tv of dat ze zitten te gamen en te lezen?

Misschien denkt u nu: lezen, ja natuurlijk! Dat is goed voor hun taalontwikkeling. Maar gamen? Of gewoon een beetje rondhangen op YouTube? Wat steken ze daar dan van op?

Samengevat komt het hierop neer: media kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen als ze gebruikt worden samen met volwassenen die er dan over praten, en als de mediaproducten bewust gekozen zijn. Dus wanneer kinderen niet zomaar een film kijken, maar eentje die past bij de leeftijd en de interesse. En dat geldt dan natuurlijk ook voor games, websites, apps, tv en boeken.

Wat leren ze dan van media?

Wat ze kunnen leren van media is heel divers. Denk aan:

  • talige kennis, geletterdheid en gecijferdheid – zoals woordenschat, verhaalstructuur, oefenen met letters en cijfers, getalbegrip;
  • concepten en tegenstellingen – zoals groot-klein, meer-minder enz.;
  • kennis van de wereld – vooral in verhalen, maar ook in filmpjes waarin dingen uitgelegd worden, hoe dingen werken (denk aan alles wat ze zichzelf kunnen leren door naar YouTube-filmpje te kijken), omgaan met nieuws;
  • omgaan met emoties, empathie (je kunnen inleven in iemand anders);
  • communiceren op afstand (met alle beperking als je elkaar niet ziet) en de problemen oplossen die daaruit voorkomen;
  • handigheid (met je vingers), snelheid en oog-hand-coördinatie;
  • het selecteren van belangrijke informatie, situaties analyseren;
  • problemen oplossen en hoe je daarbij kunt samenwerken met anderen (in games bijvoorbeeld), met geduld en doorzettingsvermogen;
  • omgaan met tegenslag (via sociale media maar ook in games krijgen kinderen te maken met nare ervaringen en vervelende opmerkingen – leren relativeren helpt);
  • creativiteit – denk aan alle manieren die ze gebruiken om zichzelf te uiten, van mooie foto’s op Instagram tot een eigen YouTube-kanaal of blog.

Taal is de basis

Nogmaals: wat ze leren hangt vooral af van de omstandigheden. Een kind leert altijd meer als hij via taal kan verwerken wat hij gezien heeft. Je hoeft niet elk tv-programma te ‘overhoren’, maar door een kind hardop te laten denken over wat hij ziet of meemaakt, leert hij meer. “Zou jij het ook zo doen?” “Vind jij dit een goede oplossing, of zou het anders kunnen?” – allemaal vragen die een kind aan het denken zetten. Vanaf dat ze kunnen praten, kunnen ze hardop denken en vinden ze vragen die daartoe uitnodigen, leuk. Tot ver in de puberteit. Gebruik media daarvoor.

Laten we de leeftijden even doorlopen.

Baby’s tot 3 jaar

Met baby’s moet je veel praten. Lees samen gewone boekjes en kijk vanaf 1,5 jaar samen filmpjes, maar laat ze er nooit mee alleen. Ze leren er namelijk niets van en verliezen tijd om hun omgeving te leren kennen met hun zintuigen. Leuk om samen te doen is videobellen met iemand die ze kennen (oma en opa bijvoorbeeld) via Skype, Whatsapp of Facetime. Digitale prentenboeken moeten pas na de gewone boekjes komen. Heel jonge kinderen zijn snel afgeleid. Snelle beeldwisselingen kunnen ze helemaal niet volgen.

Vanaf 3 jaar

Vanaf 3 jaar begint een kind verhaaltjes te begrijpen. Digitale prentenboeken worden dan interessant. Let wel op dat alles wat je met zo’n app kunt doen niet te veel afleidt van het verhaal. Kleuters vinden het leuk om boeken te lezen en tv-programma’s of filmpjes te kijken over andere kinderen. Als je het samen met je kind doet, leert hij of zij er meer van, omdat je erover praat. Vooral praten over emoties is nu belangrijk. Zo leren ze de woorden voor verdriet, angst, boosheid en blijdschap enz. Er zijn veel leuke apps die hierop aansluiten. Voor een goede ontwikkeling is het niet nodig om iets op internet te doen: gewone boekjes en zo nu en dan een rustig tv-programma is ook prima.

Zorg voor de balans: niet te lang achter elkaar met een beeldscherm en alleen rustige tv en gewone boekjes vlak voor het slapen gaan.

Vanaf 6 jaar

Als kinderen leren lezen en schrijven, wordt ook hun mediagebruik anders. Zo pakken ze ineens zelf een boekje en kunnen ze zelfstandig iets opzoeken op internet. Nog steeds vinden ze het leuk om samen met een volwassene iets te doen, maar ze kunnen het nu ook soms wel even alleen. Wel is het belangrijk om goede mediaproducten uit te zoeken. Let daarbij op wat ze interessant vinden, waar ze iets over willen weten, hoe gevoelig ze zijn voor enge dingen, hard geluid en zielige verhalen. Houd rekening met je kind en besteed aandacht aan het zoeken van goede films, tv-programma’s, websites, boeken en apps. Blijf praten, want ze zijn nog volop aan het leren over het verschil tussen echt en nep, en over welke waarden en normen ertoe doen. Wat je ook doet, blijf in ieder geval voorlezen.

Vanaf 9 jaar

Kinderen aan het begin van de puberteit, beginnen interesse te krijgen in de wereld om hen heen: het nieuws kijken kan het beste via het Jeugdjournaal. Kijk samen en praat over de dingen ver weg waar ze zich zorgen om kunnen maken. Ga moeilijke vragen niet uit de weg: op deze leeftijd willen ze niet meer horen ‘daar ben je nog te klein voor’. Ze willen juist begrijpen hoe de grote-mensenwereld in elkaar zit. Veel kinderen vinden griezelen leuk: het is een veilige manier om je grenzen te verkennen. Toch zijn ze nog te jong voor veel dingen. Enge dingen moeten wel passen bij de leeftijd. Gebruik Kijkwijzer en Pegi (zie kijkwijzer.nl) om aan te geven waarom ze bepaalde dingen nog niet mogen zien, lezen of gamen.

Tieners

Pubers en adolescenten zitten nu vaak alleen achter een beeldscherm. Ook omdat ze hun eigen smartphone hebben. Maar toch blijft het belangrijk te praten over wat ze daar zien en meemaken. Wat ze nu in de eigen vriendengroep en in de klas meemaken, is van groot belang: mediagebruik draait nu vooral om sociale media (meer bij meisjes) en gamen (meer bij jongens). Daarnaast kijken sommige tieners graag films (ga samen naar de bioscoop) en sommige lezen nog steeds graag. Series kijken waar je vrienden over praten is voor veel tieners belangrijk. Hetzelfde geldt voor apps: je wilt zijn daar waar je vrienden zijn. Samen naar het nieuws kijken voor volwassenen geeft nog een kans om te praten over de wereld. Sommige ouders lezen ook nog voor. Dat is slim, want daardoor blijf je een gemakkelijke ingang houden om te blijven praten. Ook met pubers.

Hoe kies je een goede mediaproducten?

Het kiezen van een goede app, film of boek, is best lastig. Daarom geven we hieronder wat tips.

  1. Luister naar de vragen die je kind stelt – zo kom je erachter waar zijn of haar interesses liggen. Zoek naar een film of app is die daarop aansluit.
  2. Er zijn sites waar je kunt zoeken op thema (zoals vriendschap, oorlog, discriminatie). Voor tieners tippen we de zoekmachine van moviesthatmatter.nl
  3. Voor jonge kinderen is er mediasmarties.nl (tot 12 jaar maar nadruk ligt op jongere kinderen).
  4. Houd in de gaten welke mediaproducties prijzen winnen. Zo reikt Cinekid elk jaar de Media Awards uit. Goede suggesties vind je bij de nominaties. Zie bijv. cinekid.nl/festival/awards.
  5. Voor boeken heb je natuurlijk de kinderboekenweek. Maar kinderen kunnen gratis naar de bibliotheek. Ga er samen heen. Daar helpen ze je ook met zoeken op thema (interesse) en leeftijd. Zie ook: leesplein.nl
  6. Vraag ook tips bij andere ouders, bijvoorbeeld op school, maar ook op het forum van Ouders Online (ouders.nl)

Wil je meer lezen? Ga dan naar www.opvoeden.nl
Het je een vraag of een probleem? Ga naar www.mediaopvoeding.nl

Gerelateerde berichten
mediaopvoeding in de kinderopvang - Bureau Jeugd en Media
Ouders

Wat kan de kinderopvang doen aan mediaopvoeding?

Lees verder

shiften Zweinstein Bureau Jeugd en Media
Online jeugdcultuur

Tieners leren door TikTok hoe ze naar Zweinstein kunnen zweven

Lees verder

Bureau Jeugd & Media