Gepubliceerd door Harry Hol in AI

Ze komen eraan: AR-contactlenzen

Na geruchten over een vr-bril en een augmented reality-bril van Apple, druppelen nu berichten op internet binnen over Apple augmented reality-contactlenzen. Welkom in de volgende stap van de versmelting tussen mens en machine.

Meerdere bedrijven werken inmiddels aan augmented reality, alsof het de heilige graal is van computergebruik: niet langer heb je een monitor nodig en ook de smartphone hoef je niet vast te houden. Opeens is data helemaal verweven met de wereld om je heen. Augmented reality, oftewel ar, is de technologie waarbij de werkelijkheid en met de computer gegenereerde beelden naadloos in elkaar overlopen. Voor de gebruiker betekent dat bijvoorbeeld schermen met informatie die in je blikveld zweven, of zelfs complete, levensechte hologrammen van mensen of voorwerpen. We zien ar in diverse mobiele toepassingen, waarbij Pokémon Go toch wel de populairste is. Met de ar-functie zie je op het beeldscherm de echte wereld, met daarin een pokémon alsof deze daar echt zit.

Hoewel er nog steeds geen echt goedwerkende ar-bril bestaat, is dat idee eigenlijk ook een tussenoplossing. Want een bril is toch eigenlijk een onhandig ding. Tuurlijk, het is prima als je er toch al eentje nodig hebt, maar het blijft iets wat je kunt kwijtraken, op kunt gaan zitten, wat in de weg zit bij bepaalde activiteiten, noem maar op. Als je er eentje nodig hebt, ben je al snel niet anders gewend. Maar voor de rest van ons is het toch iets wat je liever vermijdt.

Blikveld

Dat Apple aan ar-contactlenzen zou werken, is op dit moment niet meer dan een gerucht. Maar het idee ligt in feite ontzettend voor de hand. Waar zelfs een bril nog je blikveld beperkt, doen lenzen dat niet. Je merkt als het goed is niet dat je ze draagt en als de ar-functie echt zo goed werkt als dat we hopen, zou je hele blikveld zonder enige overgang gevuld kunnen worden door een alternatieve werkelijkheid.

De voordelen van dit soort lenzen zijn evident: je hebt niks in je handen en toch toegang tot alle informatie ooit. Kun je niet op haar naam komen? Die staat in beeld. Route naar je bestemming? Pijlen wijzen de weg. Op zoek naar een Starbucks? Er zijn er drie in de buurt, maar wat dacht je van dat unieke kleine koffietentje hier achter in de steeg? De pijl wijst de weg. Persoonlijke assistent? Hij of zij krijgt nu een levensechte avatar die met je meewandelt en misschien zelfs advies geeft bij het verrichten van bepaalde taken. Reparatie aan de auto? De assistent wijst naar de onderdelen, doet voor wat je moet doen, en klaar is Kees.

Nadelen

Maar een dergelijke volledige integratie van technologie, data en ons lichaam heeft uiteraard een boel risico’s, waarvan we er een aantal niet konden voorzien. Wie had eind jaren 90 bijvoorbeeld voorzien dat Facebook en YouTube zoveel mensen zoveel onzin zouden verkopen? Onzin dat mensen gewoon geloven? En die de volksgezondheid van miljoenen in gevaar brengt, enkel en alleen omdat desinformatie dankzij deze netwerken zich zo snel verspreidt?

De nadelen van augmented reality dat zo dicht op het lijf zit als een contactlens, zijn voor een deel wel te voorzien, maar voor een groot deel ook niet. Wat zijn bijvoorbeeld de psychologische effecten als iedereen om je heen een eigen werkelijkheid ziet? Als de deur van dat huis voor jou blauw is, maar voor de ander er uitziet als de Tardis van Doctor Who? Als we nu al moeite hebben met het onderscheiden van echt en nepnieuws, hoe moet dat wanneer wat we met onze eigen ogen zien, niet meer te vertrouwen is?

Het is niet ondenkbaar dat geavanceerde ar bijna niet van de werkelijkheid is te onderscheiden. Sommigen vinden deepfakes nu al eng. Hoe gaat dat als ar-lenzen letterlijk de gezichten en lichamen van mensen om ons heen kunnen veranderen? En wat voor verwachtingen hebben we van schoonheid en lichamen als je je vriend of vriendin dankzij ar-lenzen letterlijk kunt veranderen in het uiterlijk van je dromen?

Weg

Dan zijn er nog de heel praktische problemen van een wereld waarin ar-lenzen altijd aan staan. Op zich is het fijn als je virtuele assistent je via pijlen de weg wijst over de snelweg. Maar wat als een storing ervoor zorgt dat je blikveld opeens gevuld wordt door de Marshmallow Man uit Ghostbusters? Terwijl je 120 kilometer per uur rijdt?

Een storing is dan nog tot daar aan toe. Maar wat als iemand je ar-lenzen kan hacken? Je dingen kan laten zien die er niet zijn, op momenten dat die heel slecht uitkomen? Een onverwachte digitale lsd-trip, die opeens je omgeving kan veranderen in een nachtmerrie? Voor volwassenen is dat al een angstaanjagende en gevaarlijke gedachte. Maar wat zou dat voor kinderen betekenen?

Eng

Niet dat ar alleen maar eng is natuurlijk, maar al te vaak blijkt dat we nieuwe technologie te snel en te graag willen omarmen, zonder echt na te denken over de bijkomende risico’s. Vooral omdat we die risico’s niet echt kunnen voorzien. Maar ook omdat de financiële belangen gigantisch zijn. Als je denkt dat Google nu al machtig is met alle advertenties tussen je YouTube-filmpjes en zoekresultaten, hoe veel machtiger wordt zo’n bedrijf wanneer ze advertenties in je eigen huis kunnen projecteren via je ar-lenzen? Is het een kleine prijs om te betalen voor goedkope ar-hardware? Of een dystopische nachtmerrie waarbij we elk moment van de dag gemanipuleerd worden via beelden die niet weggaan tenzij je je lenzen uitdoet?

Toekomst

Het duurt nog wel even voordat ar-contactlenzen een echt product zijn. Er zijn nog zoveel technologische hordes om te overkomen. Maar het is zeker niet onmogelijk, laat staan onwaarschijnlijk dat dergelijke technologie over een jaar of tien gewoon in de winkel ligt. Of wat op dat moment nog doorgaat voor een winkel. En wat geven we op als we een van onze belangrijkste zintuigen opeens in handen leggen van een technologiebedrijf?

[Dit artikel is eerder gepubliceerd op Gamer.nl]