Gepubliceerd door Justine Pardoen in Online jeugdcultuur

Geweld in games: hoe praat je daarover met kinderen en jongeren?

Er zullen weer heel wat games cadeau gedaan worden deze maand. Na het geweld in de echte wereld, voelen ouders soms weerstand tegen al dat gamegeweld. Wat te doen?

In alle culturen vinden onderzoekers dat het zien van geweld in de media invloed heeft op kinderen en jongeren. Dat kan variëren van agressief gedrag en agressieve gevoelens tot minder empathie. Meestal wordt het gemeten als een kortdurend effect dat onmiddellijk volgt op het kijken naar geweld. Of de effecten ook na een langere periode aanwezig zijn, is veel minder eenvoudig te onderzoeken. Opwinding na het spelen van games, ook race-games bijvoorbeeld, is in het algemeen waarneembaar. Stel je een jongetje van acht voor, en je weet waarover het gaat: die reageert met zijn hele lijf op wat hij gezien heeft. Vooral als hij samen is met andere jongetjes van acht. Bij pubers is die reactie er ook, maar vaker meer geïnternaliseerd.

De leeftijdaanduiding (Pegi) bij games is er dan ook niet voor niets. Het beste je je daaraan te houden. Zo’n 18-game is echt alleen geschikt voor volwassenen. Ook al zou je dat niet denken in eerste instantie: veel van zulke games zijn geen spelletjes.

Niet alles komt door de games

Toch zijn er ook genoeg onderzoekers die geen verband kunnen vinden. Die onderzoeken halen de media niet, want wat valt daarover te vertellen? Maar daardoor moeten we wel voorzichtig zijn met de conclusies van dit soort onderzoeken. We weten nog te weinig van de grootte van het effect en welke kinderen en jongeren er het meest gevoelig voor zijn. Vooral dat laatste is belangrijk, want álle jongens gamen op enig moment in hun leven, en gewelddadige games horen daar ook bij. Maar niet alle jongens reageren hetzelfde.

En laten we eerlijk zijn: met jongens die gewelddadig gedrag vertonen, is wel meer aan de hand dan dat ze gamen. Hun psyche en de situatie waarin ze opgroeien, spelen waarschijnlijk een veel grotere rol in het ontstaan van agressief gedrag. Relevante factoren zijn: geweld in het gezin, armoede, een slechte band met leraren, geen of nauwelijks waardevolle vriendschappen, gebrekkig empathisch vermogen, niet ontwikkelde gewetensvorming.

Uiteindelijk geldt ook hier: praten, praten en nog eens praten. Zolang kinderen en jongeren geweld in games en geweld in het echte leven op een gepaste manier kunnen plaatsen, is de kans ook kleiner dat ze door geweld in games beïnvloed zullen worden. Hetzelfde geldt voor het zien van geweld in nieuwsberichten en de vele oorlogsbeelden die kinderen ook via sociale media voorbij hebben zien komen, afgelopen jaar.

Echte Vragen over geweld in games

Praten met kinderen en jongeren over geweld in games, doe je door Echte Vragen te stellen. Dat zijn vragen waarvan je het antwoord niet kunt opzoeken via Google, en die de ander laten nadenken: ‘tja, hoe zit dat eigenlijk?’. Er zijn ook geen goede en foute antwoorden, waardoor de antwoorden leiden tot nieuwe vragen en zo tot een Echt Gesprek. Zo bijvoorbeeld:

Vraag hoe het komt dat geweld in games soms aantrekkelijk is.

Wat doet het met je? Maakt het nog uit of je zelf geweld kunt toepassen in een First Person Shooter (dan ben je de speler met het geweer in de hand) of niet? Komt het door het verhaal of doordat je met geweld problemen kunt oplossen? Of komt het doordat de held wint door middel van geweld? Of mogelijk doordat het spannend is, of juist zorgt voor ontlading, zodat je spanning van de dag kunt afreageren?

Vraag naar de functie van het geweld in de game.

Welke rol speelt het geweld in de game? Is geweld het belangrijkste element van de game, of gaat het ergens ander om? Is het geweld humoristisch gebracht, of juist bloedserieus en realistisch? Kun je ook kiezen om hetzelfde probleem op een niet-gewelddadige manier op te lossen? Wat maakt dat voor verschil? Maakt het wat uit hoe het geweld in beeld gebracht is? Vind je het leuker als het er heel realistisch uitziet of juist niet? Hoezo?

Vraag hoe het kind geweld beoordeelt in het algemeen.

Praat over de rol van geweld in het leven van het kind zelf: welke ervaringen heb je met geweld? Is pesten ook geweld? Wanneer wel/niet? Is het gemakkelijker om gewelddadig te zijn tegenover bepaalde mensen? Of tegenover dieren? Hoe komt dat? Of in bepaalde situaties? Wanneer is geweld ‘erger’? Is geweld tegenover vrouwen en kinderen erger dan tegenover mannen?

Tips

• Alle leeftijden van Pegi voor games zijn op te zoeken via de website van Kijkwijzer.
• Ook in Vlaanderen is inmiddels een kenniscentrum voor mediawijsheid opgericht, te vergelijken met ons eigen Mediawijzer.net. Zie: www.mediawijs.be. Deze organisatie gaf in september 2014 ‘Mediawijs gamen’ uit, een overzichtelijke gaminggids voor begeleiders van kinderen en jongeren. Gratis te downloaden via www.mediawijs.be/dossiers
• Boekentip: Peter Nikken, Mediageweld en kinderen (SWP).
• Surf voor nog meer tips naar het prikbord Generatie M op Pinterest.

[Deze tekst verscheen eerder in PIP Magazine, in de rubriek Generatie M]