2
mei
2016
lvb Bureau Jeugd & Media

Gepubliceerd door Justine Pardoen in Ouders

Online kwetsbaarheid van jongeren met LVB

Tip:

Bureau Jeugd & Media ontvangt veel aanvragen voor ouderavonden en docentenbijeenkomsten over sociale veiligheid in het speciaal onderwijs (so en svo). Hier leest u meer over onze visie voor mediaopvoeding voor deze groep. Neem gerust contact op voor een toelichting.

Jeugdprofessionals die werken met jongeren en jong-volwassenen met een (licht) verstandelijke beperking (LVB), maken dagelijks veel mee waar ze niet goed mee overweg kunnen. Van sexting tot oplichting. Het vraagt veel om deze groep goed te kunnen begeleiden, terwijl veel jeugdprofessionals in deze sector juist mínder weten. Ze zijn zelf minder dan gemiddeld geïnteresseerd in digitalisering. Het kennisverschil is tussen jeugdprofessionals onderling is groot en vaak vinden ze het zelfs een oninteressant onderwerp, ‘die sociale media’. Cor de Ruiter, voorzitter van stichting Orion voor speciaal onderwijs in Amsterdam constateerde ooit: “Als je er nu niet structureel aandacht aan gaat geven, kan het uitgroeien tot een enorm, ongrijpbaar probleem.”

Slachtoffer én dader

Jongeren met een LVB (licht verstandelijke beperking) zijn niet alleen vaker slachtoffer van allerlei zaken die mis kunnen gaan via internet, maar ze zijn ook vaker dader. De groep is groot: naar schatting tussen de 300.000 en 650.000 jongeren. (Voor een beschrijving van ‘licht verstandelijk beperkt’, zie hier (Nederlands Jeugdinstituut).) Crimineel gedrag komt eerder voor bij een gebrekkige gewetensontwikkeling, verminderd besef van normen en waarden, een beperkte impulscontrole, en het minder goed kunnen verwerken van sociale informatie.

De risico’s waar deze groep waarschijnlijk vaker bij betrokken zijn als slachtoffer, zijn:

  • Online grooming: het verleiden tot seksuele handelingen en het maken van foto’s en filmpjes daarvan);
  • Slachtoffer van loverboys, eigenlijk: pooierboys;
  • Online pesten;
  • Commerciële misleiding en oplichting (via Marktplaats, datingsites, maar ook het aangaan van abonnementen doordat ze het aanbod niet doorzien bijv.);
  • Ongevraagd pornografische beelden ontvangen;
  • Risicovolle klusjes opknappen voor een ander (Katvanger en drugsdeals bijv.).

Wal en schip

Kinderen met een laag iq hebben in veel gevallen ook ouders die minder goed in staat zijn mediawijs op te voeden. Toch krijgen deze kinderen vaak op hetzelfde moment als hun leeftijdgenootjes een smartphone, maar wordt er nog minder bij verteld hoe ze die veilig kunnen gebruiken. We hebben eigenlijk geen idee hoe jeugdprofessionals op dit moment ouders preventief ondersteunen in de mediaopvoeding. De zorg is juist dat deze groep jongeren helemaal geen begeleiding krijgt. Als ze door bezuinigingen uit het oog van professionals raken, krijgen ze juist minder begeleiding. En is het wachten op problemen, waarna er pas aandacht voor komt.

Kansen

Je zou kunnen beweren dat deze jongeren juist nog meer dan andere jongeren actief en intensief begeleid moeten worden om sociale media goed te leren gebruiken. Niet alleen voor hun eigen veiligheid, maar ook voor hun zelfstandigheid. Hoe beter ze leren om media te gebruiken om mee te kunnen doen in de samenleving, hoe beter het is. Het is dus geen oplossing om ze van het internet af te houden, omdat er juist zoveel kansen liggen voor hen.

Met alle extra risico’s de deze jongeren lopen, hebben ze er ook recht op dat heel nadrukkelijk aandacht besteed wordt aan hun mediaopvoeding. Want het is niet de bedoeling dat ze in het leerproces grote schade oplopen. In de praktijk betekent dat, dat het huidige voorlichtingsmateriaal moet worden aangepast op de deze groep jongeren. Het is nu nog veel te talig en in veel gevallen volstaat het ook niet. Tegelijkertijd zouden de ouders van deze jongeren bewuster betrokken moeten worden.

Een meisje dat normaal heel verlegen is en nooit iemand aankijkt, blijkt tijdens het chatten ineens heel spontaan. Ze ontmoet een jongen op de chat en vrijwel meteen noemt ze hem “schatje”. De jongen wil cammen en zij gaat daar enthousiast in mee. Hij nodigt haar uit voor koffie, zij twijfelt. Hij vraagt: “Vertrouw je me?” En zij zegt “Okee”.

Lees meer:

Tips voor materialen voor lvb-jongeren:

  • Brochure over gamen voor LVB-jongeren. Gamen zonder flauwekul. Van het Trimbos (herzien versie 2019).
  • Site van Trias voor hulpverleners die sociale-mediatraining willen geven aan jongeren. Er zijn opdrachten te vinden, met een handleiding en achterliggende informatie. Zo kunnen groepsleiders en anderen de opdrachten doen met jongeren en tegelijkertijd zelf meer leren over sociale media en jongeren.

Kent u nieuwe materialen die geschikt zijn en gedeeld mogen worden? Laat het ons weten!

Gerelateerde berichten
Media Ukkie Dagen - Bureau Jeugd & Media (beeld: Unsplash)
Het jonge kind

Mediaopvoeding in de kinderopvang

Lees verder

Dislike - Unsplash -- Bureau Jeugd & Media
Onderzoek

Horen die haatreacties er gewoon bij?

Lees verder

Bureau Jeugd & Media