Mijn ex-man heeft mijn 8-jarige een smartphone gegeven. Wat nu? Hoe zorg ik nu dat mijn kind er goed en veilig mee omgaat?
Ouders verschillen vaak in het oordeel of de tijd rijp is om een kind een smartphone te geven, maar komen meestal in overleg tot een beslissing. Maar soms lukt dat niet en dan heeft je kind ineens zo’n ding. Omdat je ex er een gekocht heeft, bijvoorbeeld. En dan moet je aan de slag, of je wilt of niet.
De juiste leeftijd
Er zijn geen regels voor het moment dat een kind toe is aan een smartphone. Er is vaak een aanleiding: het kind zit in groep acht en gaat binnenkort naar de middelbare school. Dan is het fijn om alvast samen hierop vooruitlopend, het gebruik van de smartphone in te voeren, met de bijbehorende regels en controle, zeker in het begin. Of: ouders gaan uit elkaar en dan is het fijn dat het kind snel en zelfstandig contact kan hebben met de andere ouder. Of: het kind moet naar het ziekenhuis. Wat fijn om dan zelf een mobiel te hebben!
Iedereen bepaalt dat dus zelf. Er is geen opvoedkundige die daar iets over te zeggen heeft. Maar wat deskundigen wel vaak aangeven, is dat mediaopvoeding daarbij wel noodzakelijk is. Je kunt bij een jong kind nog niet verwachten dat hij of zij kan overzien wat de gevolgen van gedrag zijn, laat staan dat hij of zij altijd goede beslissingen kan nemen of zelfstandig problemen kan oplossen. Een kind heeft weliswaar al wel privacy nodig, maar ook begeleiding en veiligheid waar je als ouders verantwoordelijk voor bent.
Smartphone-opvoeding voor 8 – 13 jaar
- Spreek af dat je kind geen slot op zijn mobiel zet. Jij moet er altijd in kunnen. Je zult dat niet zomaar doen, alleen als het nodig is.
- Installeer een app waarmee je toezicht kunt uitoefenen, zoals Google Family Link, of zie hier.
- Spreek af hoe je kind zijn mobiel mag gebruiken: niet aan tafel, niet in bed. Niet meer na het avondeten bijvoorbeeld, of tot een uur voor bedtijd (om goed tot rust te komen), niet onder de douche, niet op de fiets of lopend in het verkeer, niet op bezoek bij oma, niet bij het maken van huiswerk (of juist wel, maar dan alleen voor het opzoeken van iets, of overleg met vriendjes op afstand). Wel of niet mee naar school, enz. Kies regels die bij jullie passen en houd je eraan, ook voor jezelf, want je geeft zelf het goede voorbeeld.
- Bespreek dagelijks ervaringen die je kind heeft met het gebruik van zijn of haar mobiel. Observeer het gebruik: veel, weinig, worden er veel apps opzet? Gaat hij ineens andere dingen doen, opzoeken, contact leggen en met wie?
- Vertel wat ze moeten doen met vreemde berichten. Alle berichten die ze niet begrijpen, oproepen van onbekende mensen, moeten ze even laten zien aan jou en dan wis je die berichten of oproepen.
- Spreek af dat ze nooit persoonlijke vragen beantwoorden (leg uit wat persoonlijke informatie is). Ook niet van personen of instanties die betrouwbaar overkomen. Leg uit dat je samen regelmatig even in de telefoon kijkt om te kijken met wie er contact geweest is.
- Leer je kind om zijn mobiel veilig te gebruiken. Vertel hoe je een goed wachtwoord maakt en hoe je daarmee omgaat. Tips kun je vinden in het ouder-pakket van De InternetHelden. Het is deze zomer gratis aan te vragen via deze link, of te downloaden als pdf.
- Spreek af dat je kind geen geld mag uitgeven via zijn mobiel, of eventueel: hoe en hoeveel.
- Maak ook afspraken over het gebruik van de appstore. Bijvoorbeeld: ze mogen wel zelf kijken maar niet zelf gratis apps installeren. Door het in het begin alles samen te doen, leren ze snel wat mag en niet.
- Spreek af hoe je kind mag omgaan met foto’s en filmpjes die je met de smartphone kunt maken. Het is een fantastisch fototoestel! Geniet van de mogelijkheden, leg uit hoe hij korte filmpjes kan maken en monteren. Maar spreek ook af dat ze niet zomaar alles online kunnen zetten, of kunnen delen via sociale media. Mensen die je op beeld vastlegt, moeten daar eerst eigenlijk vooraf toestemming voor geven, en dan in ieder geval voordat je het online zet! Jij bent altijd verantwoordelijk wat er met die foto’s of filmpjes gebeurt en dus ook voor de schade die je er mogelijk mee aanricht. Vertel ook wat wel okee is. Bijvoorbeeld: eerst samen bekijken, een gezamenlijke Instagram-account of TikTok maken en daar posten enz.
- Vertel dat je kind altijd met vragen en problemen bij jou kan komen. Ook als ze een fout gemaakt hebben of als ze zich ergens voor schamen. Echt altijd. En dat jij ook niet alles weet, maar dat je alles samen kunt oplossen.
- Bekijk zo nu en dan of de afspraken en regels nog voldoen en pas ze aan. Ook in de vakanties kun je afwijken van de regels. Bijvoorbeeld juist meer toestaan, of een week juist helemaal zonder mobiel doorbrengen (als gezin), om samen te ontdekken hoe dat is en daarvan weer te leren. Over jezelf, over de rol van de smartphone in ons leven en over wat voor jou, en het hele gezin de meest mediawijze omgang is met mobiele beeldschermen.
Hebben jullie een afspraak of regel waar die hier niet genoemd staat? Ik hoor het graag!
Oja, en bedenk tot slot, dat je als opvoeder natuurlijk zelf het voorbeeld bent. Als je zelf aan tafel steeds je mobiel checkt, ben je af. Je maakt het jezelf dan in ieder geval heel erg moeilijk om je kind aan te spreken op de regels dat hij dat niet mag.
Voor mediaopvoeding over de smartphone voor 12 – 15 jaar, zie dit artikel.
stan
12 september 2020 at 12:01
ik, als opa (63) van 2 kleinkinderen (meisje bijna 11 en jongen 9) ben het volkomen met je eens. dat ‘schermtijd’ niet altijd negatief hoeft te zijn, maar dat het afhangt van wát kinderen (mensen) doen op hun schermen.
en dat er, zoals je aangeeft, een verschuiving plaatsvindt van offline activiteiten zoals het lezen van een fysiek boek, het hebben van face-to-face contacten enz naar online activiteiten die deze zelfde behoeftes stillen.
waar ikzelf me zorgen over maak, is dat jonge kinderen van 9 en 10, zoals mijn kleinkinderen, urenlang per dag bezig zijn met gamen en social media zoals youtube , tik-tok en snapchat. het meisje zit soms vier uren per dag op tik-tok en is bezig met dansjes en uiterlijk (haren geblondeerd, nagels gelakt, deogebruik). de jongen gaat op in games en fantaseert over robotten, wapens en nieuwe games. ik zie het met lede ogen aan.
vanuit de ouders zit er nauwelijks rem op schermgebruik. zij ondernemen wel verschillende dingen met de kinderen, vooral in het weekend zoals lange wandelingen maken, fietsen. ze zijn beiden met hun carriere bezig en vaak is het handig als de kinderen -geobsedeerd- (té) lang achter hun scherm zitten en zij kunnen werken/studeren. de kinderen zitten allebei op een clubje en sinds kort op sportles. gelukkig!
wat ikzelf merk is dat ze toch wel heel afhankelijk zijn van telefoon (het meisje) en games (de jongen). zelfs op het toilet of tijdens eten wordt een serie op Netflix gevolgd, vooral door het meisje.
wat mij opvalt en verontrust is dat zoveel schermgebruik per dag ten koste gaat van ‘offline’ activiteiten . ook de onrust als een melding komt op een scherm. het meest verontrust me dat ze vaak vluchten in hun schermpje. als een sociale situatie moeilijk wordt, bijvoorbeeld. dat ze zich dan terugtrekken uit die situatie en dat hen daar niet op gewezen wordt. ook dat het vaak lijkt alsof de omgeving niet bestaat. niet deelnemen aan gesprekken, geen hallo of tot ziens. want helemaal in beslag genomen. ik zie geen enkele discipline hier in, noch van de ouders uit, noch van henzelf.
ik maak er zelden een opmerking over, omdat ik weet dat dat averechts werkt. dan wordt opa afgedaan als ‘ouderwets’ en niet met de tijd meegaand.
ik maak me echter best grote zorgen hierover. het zijn slimme kinderen die op deze leeftijd, zoals elk kind, de wereld leren kennen en kennis als een spons in zich opslurpen. ik vind het zoooo zonde dat die kennis en kennismaking met wat de wereld te bieden heeft, voor een overgroot deel bestaat uit het consumeren van inhoudsloze zaken. ik kijk vaak met ze mee en zie dan dat ze, in mijn ogen, worden ze volgestopt met zaken zoals bijvoorbeeld onzinnige youtubefilmpjes en alsmaar de boodschap van hoe belangrijk het uiterlijk is.
ik vind dat afstompend. zeker bij kinderen van deze leeftijd. terwijl er zoveel te zien is, op youtube of elders op het wereldwijde web, over zinniger zaken.
maar daar hebben ze geen weet van of geen interesse in. mijn inziens leren ze nu hele verkeerde zaken aan, die later waarschijnlijk weer -met pijn en moeite- afgeleerd moeten worden.
ik had gehoopt dat mijn dochter en schoonzoon, als hoger opgeleide mensen, wat kritischer met het schermgebruik van hun kinderen om zouden gaan, maar helaas is dat niet zo. wat kan ik doen, als betrokken opa, aan deze ontwikkeling?
ik zou willen dat mijn kleinkinderen opgroeien tot evenwichtige volwassenen en niet als afgestompt product van en gevormd door social media en games. dat ze weet hebben van al die andere zaken in de wereld die het leven interessant maken.
ik wil er met alle liefde mijn tijd en energie in steken. maar op welke manier, zonder hen en hun ouders tegen me in het harnas te jagen? tot dusver doe ik zoveel mogelijk creatieve, culturele, beweeg- of natuur activiteiten met hen. waar ze meestal voor in zijn en erg leuk vinden.
fijn als ik een reactie ontvang op mijn verhaal, misschien zie ik het te zwart-wit….
alvast dankjewel!
ongeruste opa Stan
Martijn Koonings
14 september 2020 at 19:52
Beste Stan,
Dank voor je uitgebreide respons. Kort samengevat schets je een beeld waarbij jouw kleinkinderen te veel actief zijn met schermpjes en daarbij te veel met onzinnige media bezig zijn. Jouw dochter en schoonzoon hebben hier te weinig aandacht voor en zijn te weinig bewust bezig met het schermgebruik van hun kinderen.
Ik voel je frustratie en ik erken je verhaal want behalve dat ik professioneel bezig ben met mediaopvoeding, heb ik zelf jonge kinderen en begrijp de uitdagingen die ouders kunnen ervaren. Uitgaande van dit beeld denk ik niet dat je het zwart-wit ziet en ben ik het in grote lijnen wel met je eens.
Sleutelwoorden bij schermgebruik zijn volgens mij o.a. ‘balans’, ‘bewustzijn’ en ‘voorbeeld’. Schermgebruik hoeft geen enkel probleem te zijn zolang online activiteiten in balans zijn met offline activiteiten en communicatie. Met bewustzijn bedoel ik dat je (als opvoeder) bewust bent waar je kinderen online mee bezig zijn. Dat je je daar in verdiept en met interesse het gesprek met hen aangaat. Hierdoor ben je wellicht ook meer bewust van de gevolgen die online media voor hen kan hebben. Je bent beter in staat keuzes te maken en je kinderen meer bewust te maken van hun gedrag en hen te begeleiden in verantwoord mediagebruik. Hierbij hebben kinderen uiteraard een goed voorbeeld nodig die je geeft als opvoeder. Volgens mij wordt dit vaak onderschat. Wanneer je als opvoeder zelf ook vastgeplakt zit aan je mobiel, is het niet gek dat je kinderen dit overnemen en dit als normaal gaan ervaren.
Ondanks dat je je zorgen maakt, zijn jouw dochter en schoonzoon verantwoordelijk voor de opvoeding van hun kinderen. Zij maken de keuzes en de bal ligt bij hen. Hoe kan jij als opa dan toch het gesprek aangaan wanneer je het gevoel hebt dat het misgaat? En daarbij serieus worden genomen want je geeft aan dat dat nu niet het geval is.
Misschien helpt het door je nog meer te verdiepen in waar je kleinkinderen mee bezig zijn. Ga het gesprek aan. Hoe werkt dat nu, zo’n TikTok filmpje maken? Wat is nu zo interessant aan het schoonheidsideaal? Wat vindt je kleinzoon dat hij leert van het gamen? Want ervan leren doet hij zeker! Vanuit deze gesprekken kan je kijken of je hen meer balans kan bijbrengen en je laat in ieder geval zien dat je ze graag wil begrijpen.
Lastig inschatten want ik heb geen inzicht in jullie relatie maar wellicht kan je een gelegenheid vinden om op een soortgelijke wijze het gesprek aan te gaan met je dochter en schoonzoon. Probeer dit te doen zonder oordeel en stel open vragen. Probeer ook hen te begrijpen. Hoe staan zij in het schermgebruik van de kinderen? Wat vinden ze ervan? Welke uitdagingen ondervinden ze? Wat vind jij ervan? En waarom? Welk voorbeeld krijgen de kinderen?
Overigens kan je met het gezin ook een soort YouTube avond houden waarbij je aan elkaar zelfgekozen video’s laat zien. Kinderen hebben de kans om jou te laten zien wat hen bezighoudt en jij hebt de kans om hen video’s te laten zien die jij interessant vindt (voor hen). Meer handreikingen zou je kunnen vinden via onderstaande linkjes. Hopelijk geeft dit wat meer mogelijkheden. Succes hiermee!
martijn.koonings@bureaujeugdenmedia.nl
https://www.ad.nl/esports/ouders-opgelet-zo-ga-je-met-gamende-kinderen-om~a005d684/
https://www.mediawijsheid.nl/youtube/
https://www.mediawijsheid.nl/mediadiamant/