30
mei
2018
jonge kinderen en tablets - Bureau Jeugd & Media

Gepubliceerd door Justine Pardoen in Het jonge kind

Adviezen over spelen met tablets voor 0 – 3 jaar

Baby’s, peuters en kleuters mogen steeds vaker al met tablets en smartphones spelen. Dat heeft onder andere gevolgen voor hun slaapkwaliteit en hun gedrag overdag. Ook de zelfregulatie neemt af. Het is dan ook verstandig vanaf de wieg actief aan mediaopvoeding te doen.

Slaaponderzoekers weten het al langer: het felle licht van de mobiele beeldschermen (tablets) vermindert de slaapkwaliteit. Dat komt door het led-licht: het probleem zit hem niet zozeer in de felheid van het licht, maar in de ‘kleur’ – vooral het blauwe licht remt de aanmaak van melatonine. Daardoor slaap je niet goed in, want melatonine is het hormoon waardoor je slaperig wordt. Het wordt  normaal gesproken aangemaakt als het gaat schemeren. Door het gebruik van licht in huis, hebben we ons waak-slaap-ritme allemaal al gemanipuleerd.

Kinderen onder de 6

Je kunt je voorstellen dat voor jonge kinderen bij wie het waak-slaapritme nog opgebouwd moet worden, het risico van slaapproblemen door beeldschermgebruik nog groter is. In Nederland zijn kinderen onder de zes jaar al gemiddeld en dik half uur (36 minuten) per dag met een mobiel schermpje bezig. Dat blijkt uit het jaarlijks onderzoek Iene Miene Media (zie www.mediaukkies.nl). In april 2018 liet het onderzoek zien dat in bijna alle gezinnen met jonge kinderen een smartphone aanwezig is en bij 85% ook een tablet. In ruim de helft van de Nederlandse gezinnen (57%) mag een kind onder de twee jaar zelf met een tablet aan de slag. Filmpjes kijken is het eerste wat ze doen. Dan komen de spelletjes en daarna de digitale prentenboeken, maar die zijn lang niet voor alle kinderen beschikbaar.

Gebruiksmomenten

Het mediagebruik thuis vindt voor de meeste kinderen onder de zes plaats rond het avondeten. Bijna 20% van de kinderen tot zes jaar mag ook vlak voor bedtijd nog media gebruiken: 10% van de ouders vindt het handig om kinderen met media in slaap te laten vallen, een kwart doet dat niet.

Op de vraag of ze het ermee eens zijn dat kinderen moeilijker in slaap vallen nadat ze kort daarvoor met een beeldschermpje gespeeld hebben, zegt 7% ‘helemaal mee eens’ en 15% ‘eens’; 25% weet het niet. Ook geeft 10% van de ouders aan dat ze het moeilijk vinden om beeldschermgebruik rond bedtijd te begrenzen. Kinderen van ouders met een migrantenachtergrond mogen twee keer zo vaak een mobiel schermpje gebruiken in de slaapkamer. Ze hebben ook vaker een tablet om mee te spelen, mogen er langer mee spelen en er zitten meer apps op om uit te kiezen.

Veel kinderen mogen in hun eentje spelen met een beeldschermpje. De helft van de ouders zegt zelf even een momentje rust te hebben als hun kind daarmee bezig is. Ruim een derde van de ouders geeft aan media te gebruiken als zoethoudertje. Een kwart van de ouders zegt dat het belangrijkste mediamoment voor hun kind is als ze thuiskomen uit crèche of school.

Bewaak de slaap

Wat je met je gezonde verstand kunt vermoeden, wordt door recent onderzoek van Ine Beyens en Amy Nathanson bevestigd (zie ook hier): hoe meer tijd jonge kinderen overdag met een mobiel scherm spelen, hoe groter de kans is dat ze slaapproblemen hebben: ze zijn overdag slaperiger, slapen korter en zijn moeilijker naar bed te krijgen. Met tablets is het verband sterker dan bij smartphones. En als ze ook ’s avonds rond bedtijd op een tablet mogen, is de kans nog weer groter. Het verzet om te gaan slapen, neemt dan toe, ze gaan later naar bed en de slaapduur wordt korter. Vooral als er spelletjes gespeeld werden op de tablet, wordt de kans groter dat ze korter slapen. Bovendien blijkt dat kinderen meer moeite hebben zichzelf te reguleren naarmate ze meer beeldschermtijd hebben op een tablet: ze houden moeilijker hun aandacht vast en genieten minder van gezamenlijke activiteiten. Wat daarbij opvalt, is dat kinderen die minder slaapproblemen hebben ook minder moeite hebben met zelfregulatie. Gezonde slaap is dus enorm belangrijk, zien we hier ook maar weer eens.

Adviezen

Voorlopig handhaven we ons advies om al vanaf de geboorte na te denken over het maken van goede keuzes in het schermgebruik van jonge kinderen. Ouders merken ook wel dat hun eigen gedrag voorbeeldgedrag is: bijna de helft van de ouders ergert zich aan het feit dat jonge kinderen al zo geobsedeerd zijn door mobiele schermpjes.

  1. Wij voegen ons bij het standpunt van veel professionals is: tot twee jaar liever geen beeldschermen, zeker geen mobiele schermen. En zeker niet om ze er in hun eentje mee te laten spelen. Samen een video-gesprekje voeren met oma of opa is natuurlijk geen probleem. Zo nu en dan 5 minuten tv ook niet.
  2. Na 2 jaar is een half uur per dag meer dan genoeg, zeker onder de 3 jaar. En doe het het liefst samen, waarbij je erbij praat en benoemt wat er gebeurt. Ook geen half uur achtereen, maar liefst in sessies van ongeveer 10 minuten.
  3. Liever geen tablet rond etenstijd in de avond: en vooral niet in bed of vlak voor het slapen gaan, want door mogelijke slaapproblemen wordt hun gedrag overdag ook moeilijker waardoor je weer meer geneigd bent een tablet als zoethoudertje te gebruiken. Je kunt dus beter even ouderwets tv kijken vlak voor het eten en een gewoon boekje voorlezen vlak voor het slapen gaan.
  4. Bij kinderen met slaapproblemen moet sowieso extra aandacht worden besteed aan het gebruik van mobiele schermen: zo min mogelijk en zeker niet rond avondeten of bedtijd.

Tip

Je kunt je iPhone/iPad in de nachtstand zetten (‘night shift’), of een app gebruiken waarbij het blauwe licht weggefilterd wordt (bijv. f.lux). Let op: het scherm minder fel zetten, heeft onvoldoende effect: er wordt dan nog steeds blauw licht uitgezonden.

Let op

Blauw licht (in schermen in tv’s, laptops en pc’s, smartphones en tablets) hoeft er niet per se blauw uit te zien, want schermen werken met een combinatie van rood, blauw en groen licht (samen wit). Als je het blauwe licht helemaal wegfiltert, blijven alleen groen en rood over. Om een aanvaardbaar schermlicht en beeldkleur te houden, wordt waarschijnlijk toch niet al het blauw weggefilterd in apps die beloven dat ze het blauwe licht wegfilteren.

Gerelateerde berichten
nepnieuws
Onderzoek

Kinderen en tieners herkennen nepnieuws niet, maar wie wel?

Lees verder

schadelijk en immoreel gedrag online - Bureau Jeugd en Media
Onderzoek

Aanpak van schadelijk en immoreel gedrag online

Lees verder

Bureau Jeugd & Media